အရွင္ေရးခဲ့သမွ် ေဆာင္းပါးႏွင့္ စာတမ္းမ်ားထဲတြင္ ‘ပါဠိစာေပ’ဆုိတဲ့ စကားလုံးကို စာဖတ္သူမ်ား အၾကိမ္မ်ားစြာ ေတြ႔ခဲ့ၾကပါသည္၊၊
ပါဠိစာေပအေၾကာင္း မိတ္ဆက္စာတမ္းကို ယၡဳတင္ၿပလုိက္ပါတယ္၊ “အလင္း စက္” စာဖတ္သူမ်ား ပါဠိစာေပဆုိင္ရာ ဗဟုသုတမ်ားစြာ ရလိမ့္မယ္လုိ႔ ယူဆပါတယ္၊၊ ပါဠိစာေပ မည္မွ်က်ယ္ၿပန္႔သည္ဆုိသည္ကိုလည္း စာရႈသူမ်ား ေတြ႔ရမွာၿဖစ္ပါတယ္၊၊
ပါဠိစာေပတခုတည္းကိုပင္ ႏုိင္ငံေပါင္းမ်ားစြာမွာ တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ား ဖြင့္လွစ္၍ သင္ယူေနၾကရပါ တယ္၊၊ ပါဠိစာေပမွာ ေဖာ္ၿပထားတဲ့ အတတ္ပညာမ်ားအေၾကာင္း၊ စိတ္ပညာဆုိင္ရာ၊ အေတြး ေခၚပညာဆုိင္ရာမ်ား၊ စီးပြားေရးအေၾကာင္း၊ လူမႈေရးအေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံေရးအယူအဆမ်ားအေၾကာင္း၊ ဘာသာကုိးကြယ္မႈ အေၾကာင္း၊ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ တင္ၿပထားပုံမ်ားသည္ ယေန႔ေခတ္ေပၚ ပညာရပ္ မ်ားထက္ အဆင့္ မနိမ့္ေၾကာင္းကိုလည္း မ်ားစြာေသာ ေခတ္ပညာရွင္၊ အေတြးအေခၚပညာရွင္တုိ႔ အသိမွတ္ၿပဳၾကၿပီး ၿဖစ္သည္၊၊
ၿမတ္စြာဘုရားရွင္တုိ႔လက္ထက္က အႏၵိယႏုိင္ငံမွာ တုိင္းၾကီး(၁၆)တုိင္း ရွိတယ္လုိ႔ အႏၵိယႏုိင္ငံသမုိင္း မ်ားမွာ ေဖာ္ၿပပါတယ္၊၊ ထုိတုိင္းၾကီး(၁၆)တုိင္းထဲမွာ ဥေဇၨနီၿပည္ႏွင့္ မာဂဓတုိင္းတို႔မွာ ပါဠိဘာသာစ ကားကို ႏုိင္ငံေတာ္ရုံးသုံး ဘာသာစကားအၿဖစ္ အသုံးၿပဳၾကပါတယ္တဲ့၊၊
ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ့ အတၳဳပၸတၱိကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါမွာလည္း ဘုရားရွင္သည္ မာဂဓတုိင္းမွာ အေနမ်ားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္၊၊ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္အေနၿဖင့္ သူအေနမ်ားသည့္ မာဂဓတုိင္းဘာသာစကားၿဖင့္ မ်ားစြာ ေသာ တရားေတာ္မ်ားကို ေဟာၾကားခဲ့လိမ့္မည္ဟု ပါဠိသုေတသီတုိ႔ ခန္႔မွန္းၾကပါသည္၊၊
ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ အသက္ရွင္ေနထုိင္ၿပီး(၄၅)ႏွစ္ၾကာ ေဟာေၿပာသင္ၿပခဲ့သမွ်ကို ပါဠိစာေပဟုေခၚ ဆုိတာ ၿဖစ္ပါတယ္၊ ဗုဒၶရွင္ေတာ္၏ ေဟာေၿပာ သင္ၿပခ်က္မ်ားၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဗုဒၶစာေပဟုလည္း ေခၚပါသည္၊၊ ပါဠိစာေပသည္ က်ယ္ၿပန္႔လြန္းအားၾကီးလို႔ အပုိင္းၾကီး သုံးပိုင္းခြဲထားရပါတယ္၊၊ အပုိင္းၾကီးသုံးပိုင္းဆုိတာ---
(၁) ၀ိနယ ပါဠိစာေပက႑၊
(၂) သုတၱႏၱ ပါဠိစာေပက႑၊
(၃) အဘိဓမၼာ ပါဠိစာေပက႑၊ တုိ႔ၿဖစ္ပါတယ္၊၊
၀ိနယ ပါဠိစာေပဆုိတာကိုပဲ “၀ိနယ ပိဋက”လုိ႔ေခၚတြင္ပါတယ္၊ သုတၱႏၱ ပါဠိစာေပကုိ “သုတၱႏၱ ပိဋက” လုိ႔ ေခၚပါတယ္၊ အဘိဓမၼာ ပါဠိစာေပကုိေတာ့ “အဘိဓမၼာပိဋက”လုိ႔ေခၚပါတယ္၊၊ ေပါင္းလုိက္ရင္ “တိပိဋက ပါဠိစာေပ”ဆုိတာ ၿဖစ္လာပါတယ္၊၊ ဗုဒၶစာေပလို႔လည္း ေခၚပါတယ္၊၊ ၿမန္မာလုိအားၿဖင့္ ပိဋကတ္သုံးပုံလုိ႔ ေခၚၾကပါတယ္၊၊
(က) ၀ိနယ ပိဋကမွာ အုပ္ေရ (၅)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာေပါင္း (၂၂၆၀)ရွိပါတယ္၊၊
(ခ) သုတၱႏၱ ပိဋကမွာ အုပ္ေရ (၂၃)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာေပါင္း (၁၀၈၉၈)ရွိပါတယ္၊၊
(ဂ) အဘိဓမၼာ ပိဋကမွာ အုပ္ေရ (၁၂)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာေပါင္း (၃၅၉၇)ရွိပါတယ္၊၊
စုစုေပါင္း ပိဋကသုံးပုံမွာ စာမ်က္ႏွာေပါင္း (၁၆၇၅၅)ရွိၿပီး၊ ႏွစ္လက္မခန္႔ထူသည့္ ဆုိက္ၾကီးစာအုပ္ ေပါင္း(၄၀)ႏွင့္ က်မ္းအေရအတြက္(၅၃)မွ် ရွိပါတယ္၊၊ ပိဋကသုံးပုံတြင္ သုတ္(stories)ေပါင္း (၄၀၀၀၀) ရွိသည္ဟုလည္း မွတ္သားရပါသည္၊၊
“၀ိနယပိဋက”မွာ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္က သာသနာေတာ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ၾကတဲ့ ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးမ်ားအတြက္ လိုက္နာရန္စည္းကမ္းမ်ားကို သင္ၿပထားပါတယ္၊၊ “သုတၱႏၱ ပိဋက”မွာ စီးပြားေရး လူမႈေရး ႏုိင္ငံေရး၊ ဘာသာတရား က်င့္၀တ္မ်ား၊ ပညာရပ္အမ်ဳိးမ်ဳိး၏ အေၾကာင္းမ်ား၊ ဗုဒၶေခတ္ အႏၵိယႏုိင္ငံ အေတြးအေခၚမ်ား၊ သိပၸံပညာအေၾကာင္းမ်ား၊ ေဆးပညာအတက္မ်ားစသည့္ အေၾကာင္းအရာ အမ်ဳိးမ်ဳိးကို ေဟာေၿပာသင္ၿပထားပါတယ္၊၊
“အဘိဓမၼာပိဋက”မွာေတာ့ သတၱ၀ါတစ္ ဦး၏ ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ဖြဲ႔စည္းထားပုံ၊ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ဖြဲ႔စည္းထားပုံမ်ားအၿပင္ ေလးနက္သည့္ အေတြး အေခၚမ်ား၊ စိတ္ပညာရပ္မ်ားကို သင္ၿပထားပါတယ္၊၊
ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ၿပဳသြားတာ ႏွစ္ေပါင္း(၂၅၀၀)ေက်ာ္လာပါၿပီ၊ ေခတ္စနစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၿခားခဲ့ ပါၿပီ၊၊ ဒီလို ေခတ္ေတြ လူေနမႈစနစ္ေတြ မတူေတာ့တဲ့အခါ ယဥ္ေက်းမႈပုံစံ၊ ရုိးရာပုံစံ၊ အေၿပာအဆို၊ အေနအထုိင္ပုံစံေတြ၊ အေတြးေခၚ အယူအဆေတြ၊ ယံုၾကည္မႈပုံစံမ်ားပါ မတူၿဖစ္လာပါတယ္၊၊
ၿမတ္စြာဘုရား လက္ထက္က သူ႔ေခတ္ သူ႔အခါအေလ်ာက္ ေဟာၾကားခ်က္ေတြ၊ သင္ၿပခ်က္ေတြကို ေခတ္သစ္ စနစ္သစ္လူသားတုိ႔ နားလည္ရခက္လာပါတယ္၊ တခ်ဳိ႔ေဟာၾကားခ်က္မ်ားကို လုံး၀နား မလည္ႏုိင္သည္အထိ ၿဖစ္လာပါတယ္၊၊
ဒီလုိအေၿခအေနမ်ဳိးမွာ နားလည္ရခက္တဲ့ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ရဲ့ သင္ၿပခ်က္ ေဟာေၿပာခ်က္မ်ားကို ေခတ္အခါ အေလ်ာက္ နားလည္ရလြယ္ေအာင္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိ ေရးၿပထားတဲ့ ပါဠိစာေပက်မ္းမ်ား ေပၚထြက္လာ ပါတယ္၊၊ ထုိက်မ္းမ်ားကို အ႒ကထာလုိ႔ေခၚပါတယ္၊၊ ပိဋကသုံးပုံလုံးအတြက္ အ႒ကထာက်မ္းေပါင္း (၅၁)အုပ္ရွိတယ္လုိ႔ ပါဠိစာေပသမုိင္းမွာ ေလ့လာရပါတယ္၊၊
အဂၤလိပ္လုိေတာ့ Commentary လုိ႔ေခၚမည္ ထင္ပါသည္၊၊ ၿမတ္စြာဘုရား သက္ရွိထင္ရွားရွိစဥ္က ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ႏွင့္ ၿမတ္စြာဘုရား၏ တပည့္ ၾကီးမ်ား ေဟာေၿပာသင္ၿပသည့္ ပါဠိစာေပကို “ပါဠိေတာ္”လုိ႔ နာမည္သုံးႏႈံးၿပီး၊ ၿမတ္စြာဘုရား လြန္ေတာ္မူၿပီး ေခတ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာမွ ေပၚထြက္လာသည့္ ပါဠိစာေပမ်ားကိုေတာ့ အ႒ကထာလို႔ အမည္သုံးႏႈံး ပါတယ္၊၊
အ႒ကထာဆုိတဲ့က်မ္းမ်ားက အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိ ရွင္းၿပထားသည့္တုိင္ နားလည္ရခက္ေနေသးသည့္ ပါဠိေတာ္ပုဒ္မ်ား၊ ရွင္းမၿပဘဲက်န္ေနေသးသည့္ ပါဠိေတာ္ပုဒ္မ်ားကို အဓိပၸါယ္ထပ္မံ ရွင္းၿပထားသည့္ က်မ္းမ်ားလည္း ေပၚထြက္လာပါတယ္၊ ထုိက်မ္းမ်ားကိုေတာ့ “ဋီကာ”လို႔ေခၚပါတယ္၊၊
ပိဋကသုံးပုံအတြက္ ဋီကာက်မ္းေပါင္း အုပ္ေရ(၂၆)အုပ္ရွိတယ္လို႔ ေလ့လာရပါတယ္၊၊ အ႒ကထာႏွင့္ ဋီကာက်မ္းမ်ားသည္ ပါဠိေတာ္ထက္ စာအုပ္ဆုိက္မ်ားစြာ ၾကီးပါတယ္၊၊
စုစုေပါင္းလိုက္ရင္ ပါဠိစာေပဆုိတဲ့အထဲမွာ---
၁. ပါဠိေတာ္ အုပ္ေရ (၄၀)၊
၂. အ႒ကထာ အုပ္ေရ (၅၁)၊
၃. ဋီကာအုပ္ေရ (၂၆)၊ တုိ႔သည္ ပါဠိစာေပ၏ Primary Sources မ်ားအၿဖစ္ ပါ၀င္ပါတယ္၊၊
ဗုဒၶဘာသာကို စႏွစ္တက် နားလည္သေဘာေပါက္လိုသူမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာဆုိတာ ဘယ္လုိဘာသာမ်ဳိးလဲဟု အေသးစိတ္ သိလိုသူမ်ားအေနၿဖင့္ သူမ်ားပါးစပ္ဖ်ားတြင္ လမ္းဆုံးမေနဘဲ အရွင္တင္ၿပထားသည့္ ဤက်မ္းၾကီးမ်ားကို ပါဠိဘာသာၿဖင့္ၿဖစ္ေစ၊ ဘာသာၿပန္အကူ အညီၿဖင့္ၿဖစ္ေစ ကိုယ္တုိင္ေလ့လာ သင့္ပါတယ္၊၊
ကမၻာ့ဘာသာၾကီးမ်ားအထဲတြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ စာေပခုိင္မာ၊ သမုိင္းအေထာက္ထား ခုိင္မာသည့္ ဘာသာတခုၿဖစ္ေၾကာင္း ပါဠိစာေပႏွင့္ ဗုဒၶစာေပကို အေသးစိတ္ေလ့လာေသာ “ရိုင္းေဒး ဗစ္”စသည့္ အေနာက္တုိင္း ပညာရွင္မ်ား၊ The light of Asia စာအုပ္ကိုေရးသားခဲ့သည့္ “ဆာအက္ ဒ၀င္ အာႏုိး”စသူတုိ႔က ဆိုပါသည္၊၊
ပါဠိစာေပသည္ ဤမွ်က်ယ္ၿပန္႔ နက္နဲပါတယ္၊၊ အေပၚတြင္ေရတြက္ၿပထားခ်က္သည္ ပါဠိဘာသာႏွင့္ စာအုပ္အေရအတြက္ ၿဖစ္သည္၊ ထုိပါဠိကို ဘာသာၿပန္ထားသည့္ ၿမန္မာၿပန္စာအုပ္အေရအတြက္မွာ ထုိ႔ထက္ မ်ားပါသည္၊၊
ပိဋကသုံးပုံလုံးနီးနီးကို အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔လည္း ၿပန္ဆုိထားၿပီး ၿဖစ္ပါတယ္၊၊ ကမၻာ့ဘာသာ World Religion တြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ စာေပနယ္အက်ယ္ၿပန္႔ဆုံးၿဖစ္ေၾကာင္း ကမၻာ့လုံးဆုိင္ရာ ပညာေရးအဖြဲ႔၏ အစီရင္ခံစားမ်ားတြင္ ေလ့လာရပါသည္၊၊
ဤပါဠိစာေပကိုပင္ တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ားဖြင့္လွစ္၍ ႏုိင္ငံေပါင္းမ်ားစြာမွာ သင္ၾကားေနၾကရပါတယ္၊၊ ကမၻာ့တကၠသုိလ္ၾကီးမ်ားတြင္လည္း Buddhist Literature Studies ကို Main Faculties မ်ားအၿဖစ္ သင္ၾကား ေနၾကရေၾကာင္း သိရပါတယ္၊၊
တကၠသိုလ္ၾကီးတြင္ ကမၻာ့စာေပတရပ္အေနၿဖင့္ သင္ၾကားရ ေလာက္ေအာင္လည္း အဆင့္ၿမင့္သည့္ စာေပၿဖစ္ပါသည္၊၊ ပါဠိစာေပမွာ လုံး၀မပါ၀င္သည့္ Arts and Imformations ဆုိတာ မရွိပါဘူး၊ သုေတသနၿပဳၿပီး လက္ဆင့္ကမ္း အဆင့္ၿမွင့္ၿပီးသာ အသုံးၿပဳႏုိင္ၾက မယ္ဆုိရင္ ယၡဳထက္မ်ားစြာ တုိးတက္ၿပီး လူတုိ႔အက်ဳိးမ်ားဖြယ္ရွိပါတယ္၊၊
ပါဠိေတာ္စာရင္း၊ အ႒ကထာစာရင္းႏွင့္ ဋီကာစာရင္းမ်ားထဲတြင္ မပါ၀င္ဘဲ သီးၿခားတည္ရွိေနသည့္ က်မ္းၾကီးမ်ား ရွိပါေသးတယ္၊၊ ထုိက်မ္းၾကီးမ်ားကေတာ့ မူလဋီကာက်မ္းမ်ား၊ အႏုဋီကာက်မ္းမ်ား၊ မဓုဋီကာက်မ္းမ်ား၊ ေယာဇနာက်မ္းမ်ား၊ ဂ႑ိက်မ္းမ်ား၊ ဒီပနီက်မ္းမ်ား၊ ဆုိရုိးက်မ္းမ်ား၊ အရေကာက္က်မ္းမ်ား ၿဖစ္ပါတယ္၊၊
ထုိက်မ္းၾကီးမ်ားမွာ ပိဋကသုံးပုံထက္ပင္ အုပ္ေရ အေရအတြက္ မ်ားပါသည္၊၊ ဤက်မ္းၾကီးမ်ားမွာ ပါဠိစာေပၿဖင့္ေရးသားထားသည့္ က်မ္းၾကီးမ်ား ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပါဠိစာေပဆုိသည့္ Frame ထဲတြင္ ထည့္သြင္းရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ပါဠိစာေပႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း ေလ့လာလုိသူမ်ားအေနၿဖင့္ ဤက်မ္းၾကီးမ်ားကို Secondary Sources မ်ားအၿဖစ္ ေလ့လာရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊
မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ “ေဒးကာနယ္ဂီ,စင္ၿမဴရယ္ စမုိင္း”တုိ႔၏ မိတၱဗလဋီကာကဲ့သို႔ေသာ တက္က်မ္း မ်ား မ်ားစြာေရပန္းစားသည္ကို သတိၿပဳမိသည္၊၊ ဗုဒၶစာေပ (ေခၚ) ပါဠိစာေပတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ က်မ္းမ်ား လည္း ရွိပါသည္၊၊ ထုိက်မ္းမ်ားကို နီတိစာေပဟု ေခၚပါသည္၊၊ ေလာကနီတိစသည့္ က်မ္းမ်ား ၿဖစ္သည္၊၊ ပါဠိဘာသာၿဖင့္ေရးေသာ က်မ္းပင္ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ နီတိစာေပကိုလည္း ပါဠိစာေပထဲတြင္ ထည့္သြင္းရမည္ ၿဖစ္သည္၊၊
ပါဠိစာေပထဲတြင္ေနာက္ဆုံး က်န္ေနေသးသည့္ က်မ္းမ်ားမွာ “၀ံသက်မ္း”မ်ား ၿဖစ္ပါသည္၊၊ သာသနာ ၀ံသ၊ မဟာ၀ံသ၊ ေဗာဓိ၀ံသ၊ ဒါဌာ၀ံသ၊ ဒီပ၀ံသ၊ ထူပ၀ံသစသည္ၿဖင့္ “၀ံသ”က်မ္းေပါင္း(၅၀)ေက်ာ္ ရွိသည္ဟု ပါဠိစာေပသမုိင္းတြင္ ေဖာ္ၿပထားပါသည္၊၊ ၿမန္မာၿပည္တြင္မူ “၀င္ကိုး ၀င္” တတ္ရင္ စာတတ္သည္ဟု ေၿပာစမွတ္ရွိသည္၊၊
ဤ၀ံသက်မ္းမ်ားသည္လည္း ပါဠိဘာသာၿဖင့္ ေရးသားထား ေသာက်မ္းမ်ား ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပါဠိစာေပစာရင္းတြင္ မွတ္သားရပါမည္၊၊ “၀ံသစာေပ”သည္ ပါဠိစာေပႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာကုိေလ့လာ လုိသူမ်ားအတြက္ Sub-secondary Sources အေနၿဖင့္ ေလ့လာရန္လုိအပ္ေသာ စာေပအမ်ဳိးအစား ၿဖစ္သည္၊၊ ၀ံသစာေပသည္ ပါဠိေတာ္ကဲ့သုိ႔ အ႒ကထာ က်မ္းမ်ား၊ ဋီကာက်မ္းမ်ားအထိပင္ ရွိသည္၊၊ ၀ံသစာေပသည္ အဓိကအားၿဖင့္ သမုိင္းအခ်က္ အလက္ မ်ားကို ေဖာ္ၿပထားေသာ က်မ္းမ်ားၿဖစ္ပါသည္၊၊
သီရိလကၤာပါဠိစာေပတြင္ ၀ံသက်မ္းေပါင္း(၅၀)ေက်ာ္ရွိသည္ဟု သိရသည္၊၊ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ဤ၀ံသက်မ္းမ်ားကို တေလးတစား သင္ယူေနၾကသည္ကို အရွင္ကိုယ္တုိင္ပင္ သီရိလကၤာ Sunday School ႏွင့္ ပရိေ၀ဏ (ေခၚ) စာသင္တုိက္ၾကီးမ်ားတြင္ ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္၊၊
ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာ၊ ဋီကာႏွင့္ ၀ံသစာေပမ်ားကို သင္ၾကားရလြယ္ကူေအာင္ စီရင္ထားေသာ ပါဠိသဒၵါက်မ္းမ်ားစြာလည္း ရွိပါသည္၊၊ Pᾶli Grammar ဟု မွတ္သားရပါမည္၊၊ ထင္ရွားေသာ ပါဠိသဒၵါက်မ္းမ်ားမွာ ကစၥည္းသဒၵါက်မ္း၊ ပါဏိနိသဒၵါက်မ္း၊ ေမာဂၢလာန္သဒၵါက်မ္း၊ သဒၵနီတိဓာတု မာလာ သဒၵါက်မ္း၊ ရူပသိဒၶိ သဒၵါက်မ္းစသည္တုိ႔ ၿဖစ္သည္၊၊ ပါဠိဘာသာၿဖင့္ ေရးသားထားေသာ သဒၵါက်မ္းေပါင္း (၂၀)ခန္႔ ရွိသည္ဟု ၾကားဖူးပါသည္၊၊ ယၡဳအခါအခ်ဳိ႔ ပါဠိသဒၵါက်မ္းမ်ားမွာ အစအနရွာ မရ ေတာ့ေခ်၊၊ (အခ်ဳိ႔သဒၵါက်မ္းမ်ားမွာ သကၠတမူမ်ား ၿဖစ္သည္၊၊)
စင္စစ္ ပါဠိသဒၵါဟူသည္ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ေဟာၾကားခဲ့ေသာ ပါဠိေတာ္မ်ား မဟုက္ေခ်၊ ေရွးေခတ္ ပါဠိပညာရွင္ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားမွ ပါဠိစာေပ သမုၿဒာကိုကူးခတ္ရင္း တူရာတူရာ ပါဠိအသြားအလာ ႏွင့္ ပါဠိပုဒ္ပုံစံ စနစ္မ်ားကို ထုပ္ႏႈတ္မွတ္သားခဲ့ရာမွ ပါဠိလုိမွတ္သားခဲ့ၿခင္း ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေနာင္အခါတြင္ က်မ္းအဆင့္ ထိေရာက္လာၿပီး၊ ပါဠိစာေပတတ္လိုလ်င္ ပါဠိသဒၵါကို အရင္တတ္ေအာင္ သင္ရသည္အထိ ၿဖစ္လာေတာ့သည္၊၊ အမွန္မွာ ပါဠိစာေပကို ေလ့လာရာမွ ပါဠိစာေပ စနစ္ကို သိလာၿခင္းသာ ၿဖစ္သည္၊၊ ပါဠိသဒၵါတတ္ၿပီးမွ ပါဠိစာေပတတ္ၿခင္း မဟုက္ဘဲ၊ ပါဠိစာေပတတ္ရာက ပါဠိစာေပ တည္ေဆာက္ထားပုံ သဒၵါဟူသည္ကို သေဘာေပါက္ နားလည္လာၿခင္းၿဖစ္သည္၊၊
ယေန႔ေခတ္တြင္မူ “သဒတ္မတာ စပ္မတာ၊ သဒါတတ္မွ စာတတ္သည္” ဟူ၍ ပါဠိစာေပကို အစေလ့ လာသူတုိ႔ လြဲမွားစြာ သေဘာေပါက္ေနၾကသည္မွာ အံ့ၾသဖြယ္ၿဖစ္သည္၊၊ ဤကဲ့သုိ႔ေသာ ဆုိရုိးမ်ားကို အေလးဂရုၿပဳလြန္းၿပီး ပါဠိသဒၵါစာေမးပြဲၾကီးမ်ားစြာက်င္းပ၍ သဒၵါက်မ္းမ်ားကိုခ်ည္း အာရုံစုိက္ေနရ ေသာေၾကာင့္ ပါဠိစာေပေလ့လာေသာ ပါဠိစာသင္သူအခ်ဳိ႔မွာ တကယ့္ပါဠိစာေပကုိ ေလ့လာသည့္ အဆင့္အထိ မေရာက္ဘဲ၊ ပါဠိသဒၵါပင္လယ္တြင္ နစ္ေမ်ာၾကသည္ကိုလည္း အရွင္တုိ႔ၿမန္မာ ပါဠိပညာ ေရးတြင္ ရင္ေလးစြာ ေတြ႔ၿမင္ရပါေသးသည္၊၊
သီရိလကၤာႏုိင္ငံတြင္ ပါဠိသဒၵါက်မ္း မ်ားမ်ားမရွိ၊ မ်ားစြာလည္း မသင္ယူၾကပါ၊ သုိ႔ေသာ္ ပါဠိစာေပ အရာတြင္ ၿမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားထက္ သာလြန္သည္ကို ေထရာ၀ါဒႏုိင္ငံအားလုံး သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ႔ ေငြကုန္ ေၾကးက်ခံၿပီး ပညာသင္လာေရာက္ ေနၾကသည္က သက္ေသၿပဳေနပါသည္၊၊ ကမၻာသုိ႔ ဗုဒၶသာသနာႏွင့္ ဗုဒၶစာေပကို ၿဖန္႔ၿဖဴးရာတြင္လည္း သီရိလကၤာသားတုိ႔က အၿခားေထရာ၀ါဒ ဗုဒၶဘာ သာ ႏုိင္ငံသားမ်ားထက္ မ်ားစြာပင္ေရွ႔ေရာက္သည္ကို လက္ေတြ႔အားၿဖင့္ ၀န္ခံရေပမည္၊၊
ပါဠိစာေပကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ၾကည့္လ်င္---
၁. ပါဠိေတာ္၊
၂. အ႒ကထာ၊
၃. ဋီကာ၊
၄. ၀ံသ၊
၅. နီတိ၊
၆. ပါဠိသဒၵါ၊
၇. ၿမန္မာၿပန္ ပိဋကသုံးပုံ၊
၈. အဂၤလိပ္ဘာသာၿပန္ ပိဋကသုံးပုံဟူ၍ ေတြ႔ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊
စာဖတ္သူမ်ား အထက္တြင္ ပါဠိေတာ္စာအုပ္ေရ(၄၀)ရွိသည္ဟု အရွင္တင္ၿပခဲ့သည္ကို မွတ္မိမည္ ထင္ပါသည္၊၊ ထုိပါဠိေတာ္ အုပ္ေရ(၄၀)မွ ပါဠိေတာ္ အုပ္ေရ(၂၀)ကို အလြတ္အာဂုံႏွင့္ သေဘာေရးေၿဖ ေအာင္ၿမင္စြာ ၿပန္ဆုိ၊ ေၿဖၾကားႏုိင္လ်င္ “တိပိဋကဘြဲ႔”ကို ၿမန္မာၿပည္တြင္ ေပးအပ္ပါသည္၊၊
တိပိဋက စာေမးပြဲအတြက္ ပါဠိေတာ္အုပ္ေရ ေလးဆယ္မွ အုပ္ေရႏွစ္ဆယ္ကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး၊ ႏႈတ္တက္အာဂုံႏွင့္၊ သေဘာအဓိပၸါယ္ေရးေၿဖ စာေမးပြဲၾကီးကို ၿမန္မာၿပည္တြင္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပ ပါသည္၊၊ စာေမးပြဲေၿဖဆုိ သည့္ ရက္ေပါင္း (၃၃)ရက္ ၾကာသည္ဟုလည္း တိပိဋကမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေလ့လာရပါသည္၊၊ အရွင္ ေလ့ လာမိသမွ် သီရိလကၤာႏုိင္ငံတြင္လည္း “တိပိဋကာစရိယ”ဆုိေသာ စာေမးပြဲၾကီးရွိပါသည္၊ အလြန္ ခက္ခဲသည့္ စာေမးပြဲၾကီး ၿဖစ္သည္ဟုလည္း သိရပါသည္၊၊
(၁၃၁၀)ခု မွစတင္ခဲ့ေသာ တိပိဋကစာေမးပြဲၾကီးသည္ (၁၃၇၂)ခု၊ ယေန႔ဆုိလ်င္ ႏွစ္ေပါင္း(၆၂)ရွိခဲ့ၿပီ၊ ဤမွ်ၾကာေသာႏွစ္မ်ားအတြင္း တိပိဋကစာေမးပြဲေအာင္သၿမင့္ တိပိဋကဘြဲ႔ရရွိသြားေသာ ၿမန္မာရ ဟန္းေတာ္ေပါင္း(၁၂)ပါးမွ် ရွိသည္ဟုလည္း ဆုိပါသည္၊၊ တိပိဋကစာေမးပြဲတြင္ ေၿဖဆုိရေသာ သင္ရုိးပိဋက အုပ္(၂၀)မွာ---
၀ိနယပိဋက အတြက္---
(၁) ပါရာဇိကဏ္ ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ
(၂) ပါစိတ္ ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊
(၃) မဟာ၀ါ ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊
(၄) စူဠ၀ါ ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊
(၅) ပရိ၀ါ ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စုစုေပါင္း (၅)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၂၆၀)ၿဖစ္ပါသည္၊၊
သုတၱႏၱပိဋကအတြက္---
(၁) သုတ္သီလကၡန္ ပါဠိေတာ္ (၁)၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၃၆)၊
(၂) သုတ္မဟာ၀ါ ပါဠိေတာ္ (၁)၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၈၃)၊
(၃) သုတ္ပါေဌယ် ပါဠိေတာ္ (၁)၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၆၀)၊ စုစုေပါင္း (၃)အုပ္၊စာမ်က္ႏွာေပါင္း(၇၇၉) ၿဖစ္ပါသည္၊၊
အဘိဓမၼာ ပိဋကအတြက္---
(၁) ဓမၼသဂၤဏီပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၈၉)၊
(၂) ၀ိဘဂၤပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၄၅၃)၊
(၃) ဓာတုကထာပါဠိေတာ္၊ ပုဂၢလပညတ္ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ (၁၀၀+၈၅=၁၈၅)၊
(၄) ကထာ၀တၳဳပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၄၉၃)၊
(၅) ယမုိက္ပါဠိေတာ္ (၃)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၉၀၄)၊
(၆) ပဌာန္းပါဠိေတာ္ (၅)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၃၅၉၇)၊၊ စုစုေပါင္း(၁၂)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာေပါင္း(၄၉၉၈)၊ ၿဖစ္ပါသည္၊၊
ေဖာ္ၿပခဲ့ၿပီးသည့္ ပါဠိေတာ္သက္သက္ အုပ္ေရ (၂၀)၊ စာမ်က္ႏွာ(၈၀၀၀)ေက်ာ္ခန္႔ကို သင္ရုိးပိဋကတ္ဟု ေခၚစမွတ္ၿပဳပါသည္၊၊ က်န္ေနေသး သည့္ ပါဠိေတာ္ အုပ္ေရ(၂၀) ကို က်မ္းအိပ္ဟု ေခၚတြင္ေၾကာင္းလည္း မွတ္သားရပါေသးသည္၊၊ တိပိဋကစာေမးပြဲတြင္ မပါ၀င္ဘဲ က်န္ေနသည့္ က်မ္း(၂၀)မွာ---
(၁) မဇၥ်ိမနိကာယ္မွ ပဏၰာသသုံးက်မ္း (၃)အုပ္၊
(၂) သံယုတၱနိကာယ္မွ ငါးက်မ္း (၃)အုပ္၊
(၃) အဂၤုတၱရနိကာယ္မွ ဆယ့္တစ္က်မ္း (၃)အုပ္၊
(၄) ခုဒၵကနိကာယ္မွ ဆယ့္ကိုးက်မ္း (၁၁)အုပ္၊ စုစုေပါင္း အုပ္ေရ(၂၀)ၿဖစ္ပါသည္၊၊
တိပိဋက စာေမးပြဲ တြင္ မပါ၀င္သည့္အတြက္ က်က္မွတ္သူမရွိ၍ က်မ္းအိပ္ဟု ေခၚတြင္ေနသည့္ ဤက်မ္း(၂၀)ကို ယၡဳအခါတြင္ မစိုးရိမ္ဆရာေတာ္ၾကီး ဦးသီရိႏၵစသည့္ ဆရေတာ္ၾကီးမ်ားဦးစီး၍ “နိကာယ္ စာေမးပြဲ” ၾကီးမ်ား က်င္းပၿပီး အသက္၀င္ေသာ က်မ္းၾကီးမ်ားၿဖစ္လာေအာင္ ၾကဳိးစားေနၾကသည္ဟုလည္း ပါဠိ စာေပ အကဲခပ္သူမ်ားက ဆုိပါသည္၊၊
+ မဇၥ်ိမနိကာယ္ မွ ပဏၰာသ(၃)အုပ္ ဟူသည္မွာ +
(၁) မူလ ပဏၰာသ (၁)အုပ္၊
(၂) မဇၥ်ိမ ပဏၰာသ (၁)အုပ္၊
(၃) ဥပရိ ပဏၰာသ (၁)အုပ္၊ စုစုေပါင္း (၃)အုပ္ၿဖစ္ပါသည္၊၊
+ သံယုတၱနိကာယ္မွ ငါးက်မ္း (၃)အုပ္ ဟူသည္မွာ +
(၁) သဂါထာ၀ဂၢၢ သံယုတ္ (၁)အုပ္၊
(၂) နိဒါန၀ဂၢ၊ ခႏၶ၀ဂၢ သံယုတ္ (၁)အုပ္၊
(၃) သဠာယတန၀ဂၢ၊ မဟာ၀ဂၢ သံယုတ္ (၁)အုပ္၊ စုစုေပါင္း(၃)အုပ္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊
+ အဂၤုတၱရနိကာယ္မွ ဆယ့္တစ္က်မ္း(၃)ဟူသည္မွာ +
(၁.၂.၃) ဧကက နိပါတ္မွစ၍ ဧကာဒသက နိပါတ္အထိ (၃)အုပ္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊
+ ခုဒၵကနိကာယ္မွ ဆယ့္ကိုးက်မ္း(၁၁)အုပ္ ဟူသည္မွာ +
(၁) ခုဒၵကပါဌ ပါဠိ၊
(၂) ဓမၼပဒ ပါဠိ၊
(၃) ဥဒါန ပါဠိ၊
(၄) ဣတိ၀ုတၱက ပါဠိ၊
(၅) သုတၱနိပါတ ပါဠိ၊
(၆) ၀ိမာန၀တၳဳ ပါဠိ၊
(၇) ေပတ၀တၳဳ ပါဠိ၊
(၈) ေထရဂါထာ ပါဠိ၊
(၉) ေထရီဂါထာ ပါဠိ၊
(၁၀) ဇာတက ပါဠိ၊
(၁၁) နိေဒၵသ ပါဠိ၊
(၁၂) ပဋိသမၻိဒါမဂၢ ပါဠိ၊
(၁၃) အပါဒါန ပါဠိ၊
(၁၄) ဗုဒၶ၀ံသ ပါဠိ၊
(၁၅) စရိယာပိဋက ပါဠိ၊
(၁၆) ေနတၱိ ပါဠိ၊
(၁၇) ေပတေကာပေဒသ ပါဠိ၊
(၁၈) မိလိႏၵပဥွာ ပါဠိ၊
(၁၉) သုတၱသဂၤဟ ပါဠိ၊ စုစုေပါင္း (၁၉)အုပ္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊
ဤစာတမ္းတြင္ အရွင္တင္ၿပ ေရတြက္ၿပခဲ့သည္မွာ ပါဠိေတာ္အုပ္ေရ (၄၀)ကို အဓိကတင္ၿပလုိက္ၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊ အ႒ကထာ အေရတြက္ႏွင့္ ဋီကာစသည္တုိ႔၏ စာရင္းအတိအက်ကိုလည္း အရွင္ၾကဳိးစားပါအုံးမည္၊၊
အရွင္ ပါဠိစာေပမိတ္ဆက္ကို တင္ၿပလာခဲ့သည္မွာ ဤမွ်ဆုိလ်င္ အတုိင္းအတာတခုအထိ ၿပည့္စုံၿပီ ဟု ယူဆပါသည္၊၊ အရွင့္ထက္ ပါဠိစာေပ တတ္ကြ်မ္းသည့္ ပါဠိပညာရွင္မ်ားအေနၿဖင့္ ဤစာတမ္းတြင္ မွားယြင္းမႈ တစုံတရာ၊ လြဲေခ်ာ္မႈတစုံတရာေတြ႔ခဲ့ပါလ်င္ အၾကံၿပဳေဆြးေႏြးဖုိ႔ ေတာင္းပန္လိုက္ပါသည္၊၊
ပါဠိစာေပကုိ စိတ္ပါ၀င္စားသူမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာကို ေလ့လာသုေတသနၿပဳလုိသူမ်ား အေနၿဖင့္ အရွင္ တင္ၿပခဲ့သည္မ်ားမွ ေၿခရာခံၿပီး ဆက္လက္ေလ့လာရန္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ အရွင္၏တင္ၿပမွာမႈမွာ ဗုဒၶစာေပ ကို တကယ္ေလ့လာ သုေတသနၿပဳလုိသူအတြက္ ေသးငယ္သည့္ အကူေလးမွ်သာ ၿဖစ္ပါသည္၊၊
ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶစာေပဟူသည္ကို ဘာမွန္းမသိဘဲ ဗုဒၶဘာသာကို စြန္႔လႊတ္ၿပီး၊ အၿခားဘာသာသို႔ ကူးေၿပာင္းၾကသည့္ မိရုိးဖလာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို “အလင္း စက္”၏ ပါဠိစာေပ မိတ္ဆက္က အက်ဳိးတစုံတရာ ၿဖစ္ေစလိမ့္မည္ဟု အရွင္ယုံၾကည္ပါသည္၊၊ ေလ့လာလုိသူမ်ားအတြက္ အ႒ကထာစာရင္းကို ေနာက္ဆက္တြဲအၿဖစ္ေဖာ္ၿပေပးလိုက္ပါသည္၊၊
ပိဋကသုံးပုံအတြက္ အ႒ကထာစာရင္း---
၀ိနယပိဋက--
(၁) ၀ိနယ ပိဋကပါဠိ > သမႏၱပါသာဒိကာအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၂) ပါဋိေမာကၡပါဠိ> ကခၤါ၀ိတရဏိအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
သုတၱႏၱပိဋက---
(၁) ဒီဃနိကာယပါဠိ >သုမဂၤလ၀ိလာသိဏီအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၂) မဇၥ်ိမနိကာယပါဠိ > ပပဥၥသူဒနီအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၃) သံယုတၱနိကာယပါဠိ > သာရတၳပၸကာသိနီ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၄) အဂၤုတၱရနိကာယပါဠိ > မေနာရတၳပူရဏီအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၅) ခုဒၵကနိကာယ---
(၁) ခုဒၵကပါဌပါဠိ > ပရမတၳေဇာတိကာအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၂) ဓမၼပဒပါဠိ > ဓမၼပဒအ႒ကထာအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၃) ဥဒါနပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီအ႒ကထာ (ဓမၼပါလ)
(၄) ဣိတိ၀ုတၱကပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီအ႒ကထာ(ဓမၼပါလ)
(၅) သုတၱနိပါတ ပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီအ႒ကထာ( ဓမၼပါလ)
(၆) ၀ိမာန၀တၳဳပါဠိ > ပရမတၳေဇာတိကာအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၇) ေပတ၀တၳဳပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီ အ႒ကထာ (ဓမၼပါလ)
(၈) ေထရဂါထာပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီ အ႒ကထာ(ဓမၼပါလ)
(၉) ေထရီဂါထာပါဠိ> ပရမတၳဒီပနီ အ႒ကထာ(ဓမၼပါလ)
(၁၀) ဇာတကပါဠိ > ဇာတကအ႒ကထ (ဓမၼပါလ)
(၁၁) နိေဒၵသ ပါဠိ> သဒၶမၼပေဇၨာတိကာ အ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၁၂) ပဋိသမၻီဒါမဂၢပါဠိ > သဒၶမၼပၸကာသိနီအ႒ကထာ (ဥပေသန)
(၁၃) အပါဒါနပါဠိ> ၀ိသုဒၶဇန၀ိလာသိနီ အ႒ကထာ (အမည္မသိ)
(၁၄) ဗုဒၶ၀ံသပါဠိ > မဓုရတၳ၀ိလာသိနီအ႒ကထာ (ဗုဒၶဒတၱ)
(၁၅) စရိယာပိဋကပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီ အ႒ကထာ (ဓမၼပါလ)
အဘိဓမၼာပိဋက---
(၁) ဓမၼသဂၤဏီပါဠိ > အတၳသာလိဏီ အ႒ကထာ ( ဗုဒၶေဃာသ)
(၂) ၀ိဘဂၤပါဠိ > သေမၼဟ၀ိေနာဒနီအ႒ကထာ ( ဗုဒၶေဃာသ)
(၃) ကထာ၀တၳဳပါဠိ > ပဥၥပၸကရဏအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၄) ပုဂၢလပညတၱိပါဠိ > ပဥၥပၸကရဏအ႒ကထာ(ဗုဒၶေဃာသ)
(၅) ဓာတုကထာပါဠိ > ပဥၥပၸကရဏအ႒ကထာ(ဗုဒၶေဃာသ)
(၆) ယမကပါဠိ > ပဥၥပၸကရဏအ႒ကထာ(ဗုဒၶေဃာသ)
(၇) ပ႒ာနပါဠိ > ပဥၥပၸကရဏအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
အရွင္အေနၿဖင့္ Religion ေခၚ ကိုးကြယ္မႈ ဘာသာတုိင္းတြင္ စာေပရွိသည္၊ ထုိစာေပမ်ားကို ကိုယ္တုိင္ေလ့လာၿပီး၊ လက္ေတြ႔က်သည္၊ အက်ဳိးအေၾကာင္း ခုိင္လုံသည္၊ အစစ္ေဆး အစမ္းသတ္ ခံႏုိင္သည္၊ ယုတၱိရွိသည္ဟု ကိုယ္တုိင္သိၿပီးမွသာ ကိုးကြယ္မႈကို ေရြးခ်ယ္သင့္ေၾကာင္း တင္ၿပအၾကံၿပဳ လိုပါသည္၊၊ မည္သည့္ဘာသာသည္ အေကာင္းဆုံး ၿဖစ္သည္ဟုကား အရွင့္ ဉာဏ္ၿဖင့္ မဆုံးၿဖတ္၀ံ့ပါ၊၊ “အလင္း စက္” စာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ား စာေပၿဖင့္အလွဆင္ၿပီး၊ စာေပၿဖင့္ပင္ဘ၀ကို တည္ေဆာက္ ေအာင္ၿမင္ၾကပါေစ..………..!
အရွင္ေက၀လ (အလင္း စက္)
(၂၇.၁၁.၂၀၁၀)
(မွတ္ခ်က္/ တိပိဋကဓရ ေရႊရတုစာေစာင္(၁၃၁၀-၁၃၆၀)၊ တိပိဋက ပါဠိစာေပသမုိင္း (မုိင္းခုိင္းၿမဳိ႔ စားၾကီး)၊ Guide to Tipitaka by U Kolay,A hand book of Lᾶli Literature by Oskar von Hinuber,The Pᾶli Literature of Ceylon by G.P.Malalasekera တုိ႔ကို ကိုးကားၿပီး ၍စာတမ္းကို ေရးပါသည္၊၊)
